Foto: Rely en Jolanda genieten van een muzikale middag. Bobby is ook mee.

‘Een afdeling waar specialistische zorg wordt geboden aan mensen met dementie en zeer ernstig probleemgedrag (D-zep). Cliënten verblijven er tijdelijk en keren daarna met de juiste handvatten terug naar de oorspronkelijke woonplek.’ Het is mooi dat dit zorgaanbod er is, maar hoe voelt het als jouw naaste moet worden overgeplaatst naar deze afdeling? “Wij vonden het verschrikkelijk, het voelde alsof mijn zus werd weggestuurd. We waren dan ook sceptisch en de eerste gesprekken waren pittig. Nu hebben we onze mening bijgesteld, het heeft ons zoveel gebracht. We zien veel vooruitgang en de medewerkers hebben mijn zus in hun hart gesloten. Dat raakt me.”

Aan het woord is Rely Pas - de Jong. Haar zus Jolanda (65) heeft MS en verblijft sinds haar 61ste in een verpleeghuis. “We merkten rond haar 55ste dat ze steeds meer dingen vergat en niet meer wist waar ze was. Het is waarschijnlijk een vorm van dementie die gelinkt is aan MS. Ze was altijd heel zelfstandig, hield van hard werken, wedstrijdzwemmen en motorrijden. Dat ging niet meer, dat was moeilijk om te zien. Tot vier jaar geleden kon ze nog lopen. Nu zit ze in een rolstoel en haar zicht is ook verslechterd. In het verpleeghuis waar ze woonde was ze jaren op haar plek. Tot we steeds vaker te horen kregen dat de verzorgmomenten niet prettig verliepen. Op die momenten verweert ze zich, wat voor de betrokken zorgmedewerkers en haarzelf niet prettig is.” Het zorgteam kon de ondersteuning niet meer bieden en adviseerde een overplaatsing naar D-zep afdeling Weidedorp in Hengelo. “Dat deed pijn en overviel ons. Het voelde alsof we met onze rug tegen de muur stonden. Uiteindelijk hebben we ingestemd, omdat we ons realiseerden dat het team zijn best heeft gedaan en we de beste zorg willen voor Jolanda.”

“We hebben onze mening bijgesteld, het heeft ons zoveel gebracht”

Eerlijke antwoorden
Rely ging eerst samen met haar andere zus Vroukje in gesprek met afdeling Weidedorp. “Wij zijn als zussen altijd drie musketiers. We wilden zeker weten dat Jolanda op een goede plek terecht zou komen. We merkten dat er naar ons werd geluisterd, ze begrepen onze zorgen. Ze waren begaan met onze zus. We konden alles bespreken en kregen goede en eerlijke antwoorden.” Jolanda werd de tweede bewoner op deze nieuwe afdeling die speciaal prikkelarm is ingericht. “Mijn zus is niet gevoelig voor prikkels, dus we hebben haar kamer wat gezelliger gemaakt met een plaid en bloemen. We kunnen nu niet bij haar op bezoek, zoals we gewend waren. Een vrije inloop kan niet en als bezoeker mag je de afdeling ook niet op. Jolanda wordt dan opgehaald om met ons in een koffiekamer of het restaurant te zitten. Ik heb de indruk dat zij niet merkt dat ze ergens anders verblijft. Het was voor ons meer wennen dan voor haar.”

Nieuwe dingen proberen
Toen Jolanda op de afdeling kwam, is er door het zorgteam eerst gekeken wat er al geprobeerd was om de zorgmomenten beter te laten verlopen. Rely: “Het team had zich grondig ingelezen en mijn zus werd goed geobserveerd tijdens de zorgmomenten. Ik vond het fijn dat er vooral werd gekeken naar nieuwe oplossingen. We kunnen niet meer achterhalen waarom mijn zus zich verweert tijdens zorgmomenten, we vermoeden een trauma. Op de afdeling wordt geprobeerd om de zorgmomenten zo kort mogelijk te houden en zo min mogelijk belastend voor mijn zus. Zo worden haar haren bijvoorbeeld op bed gewassen in plaats van onder de douche. Ze slaapt nu ook in een verpleegdeken – een soort slaapzak - die speciaal vermaakt is voor haar. Op die manier kan ze ’s nachts ook nergens aan plukken. Dit zorgt ervoor dat ze zich niet vies kan maken en extra gewassen moet worden, want dat wassen vindt ze juist zo vervelend. Deze aanpassingen hebben veel gebracht.”

Begrijpen onze zorgen
Dat is niet het enige waar Rely over te spreken is. “Het belangrijkste vind ik dat mijn zus als mens wordt gezien, niet als een casus. Complimenten voor het team. Ze zijn pas sinds december gestart, maar al zo goed op elkaar ingespeeld. De lijntjes zijn kort en prettig, we worden goed op de hoogte gehouden, ze zijn kundig, lief en meegaand. Ze begrepen vanaf het begin onze zorgen en lieten ons toen meteen al voelen dat zij hun best gingen doen voor onze zus.” Dat laatste is heel belangrijk voor Rely. “Jolanda kan zelf niet meer duidelijk maken wat ze wil, daarom doen mijn zus Vroukje en ik dat zo goed mogelijk voor haar. Het doet me dan ook heel veel als ik hoor dat ze haar zien zoals wij haar kennen: lief, blij en dankbaar.”  

“Het belangrijkste vind ik dat mijn zus als mens wordt gezien”

Onafscheidelijk
Waar Jolanda vooral van geniet is muziek. “Ze herkent mij niet meer, maar muziek uit de jaren ’70 kent ze uit haar hoofd en zingt ze mee”, vertelt Rely. Maar er is meer waar Jolanda blij van wordt. Sinds kort heeft ze gezelschap van een interactieve knuffelhond. “De afdeling had er een beschikbaar. Hier reageerde ze zo goed op, dat we er zelf een voor haar hebben aangeschaft. Hij heet Bobby en ze zijn onafscheidelijk. Het geeft haar veel geborgenheid. Ook tijdens de voor haar moeilijke verzorgmomenten heeft ze veel steun aan Bobby. Zowel mijn zus als de zorgprofessionals praten tijdens de zorgmomenten tegen Bobby. Dat helpt.”

Terugkeer
Inmiddels zit het tijdelijke verblijf van Jolanda er bijna op. Rely: “Er is besloten haar niet terug te laten keren naar de oorspronkelijke afdeling. We gunnen haar allemaal een nieuwe start op een andere afdeling, wel binnen dezelfde zorginstelling. Onze vaste contactpersoon op afdeling Weidedorp zag mijn zorgen en bood aan om samen te gaan kijken op de toekomstige afdeling. Sfeer proeven kan ik zelf wel, maar is het team wel deskundig genoeg, is het een team dat wil leren en hoe gaan ze haar verzorgen? Dat waren mijn zorgen. Dan is het heel fijn dat er een kundige zorgprofessional bij het gesprek is. Een warme overdracht van het behandelplan is zo belangrijk. Met het toekomstige team hebben we afgesproken dat zij eerst op afdeling Weidedorp meekijken hoe Jolanda nu verzorgd wordt en ook na de overplaatsing is er nog contact. Dat vind ik een heel fijn idee. Iedereen doet er alles aan om het mijn zus zo prettig mogelijk te maken. Dat is enorm fijn.”